شیمی ترکیبات طبعیی
همه ارگانیزم های طبیعی برای رشد و نمو خود اقدام به تولید مواد شیمیایی به نام متابولیت های اولیه یا عمومی و برای ابقا در محیط زیستشان و مبارزه با عوامل نامساعد غیرزنده و یا مهاجمان زنده به سنتز ترکیبات تخصصی تر به نام متابولیتهای ثانویه یا تخصصی مینمایند. ترکیبات دسته دوم مانند ترپنوییدها, فلاوونویدها و آلکالویدها با ساختار شیمیایی بسیار متعدد و منحصر به یک گونه یا یک جنس میتواند با داشتن خواص سمی و یا دافع برعلیه سایر موجودات مهاجم و یا رقیب, از ارگانیزمهای بوجودآورنده شان محافظت کنند. مطالعه این خواص به توسعه علم شیمی اکولوژی و استفاده از این خواص برای درمان بیماریها به گسترش علم داروهای گیاهی و فارماکگنوزی منجر شده است.
ما در گروه شیمی ترکیبات طبیعی این مرکز به بررسی شیمیایی گیاهان خشکی و جلبکها و یا اسفنجهای دریایی ایران میپردازیم. به طور خلاصه ترکیبات شیمیایی آنها را با روشهای مختلف نظیر عصاره گیری با حلالهای شیمیایی و یا با تقطیر با بخار آب استخراج و سپس با روشهای کروماتوگرافی نظیر کروماتوگرافی های ستونی, لایه نازک و با فشار بالا خالص میکنیم. این ترکیبات بر اساس آزمونهای زیستی نظیر آزمونهای مشخص کننده سمیت سلولی, ضد میکروبی و بازدارنده های آنزیمهای دخیل در تکثیر سلولی و یا آلفا گلوکوزیداز و باز دارنده استیل کولین استراز برای رد یابی ترکیبات ضد سرطان, ضد میکروب, ضد دیابت و ضد آلزایمر غربالگری اولیه میشوند. سپس این ترکیبات موثره طبیعی توسط روشهای طیف سنجی نظیر طیف سنجی جرمی, رزونانس مغناطیس هسته, فرا بنفش و مادون قرمز شناسایی و تعیین ساختار شیمیایی میشوند. سپس با کمک همکاران داروشناس بررسی های بیشتر برای توسعه داروهای طبیعی صورت میگردد.
آقای دکتر امیررضا جاسبی استاد شیمی ترکیبات طبیعی هدایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پسا دکتری را در این رشته به عهده دارند. در حال حاضر دانشجویان دوره دکتری پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در رشته فارماکگنوزی برروی جلیکهای دریایی خلیج فارس و گیاهان مختلف دارویی ایران تحقیقات خود را انجام میدهند. همچنین دانشجویان پسا دکتری بر روی اسفنجها و میکروبهای همزیست آنها برای جداسازی ترکیبات ضد سرطان مشغول به پژوهش میباشند. در کنار دانشجویان داروسازی و فارماکگنوزی دانشجویان دوره فیتوشیمی ازسایر دانشگاههای کشور مشغول به تحقیق و تحصیل در این گروه تحقیقاتی میباشند.
بدینوسیله از دانشجویان دوره های دکتری و اساتید علاقه مند به رشته ترکیبات طبیعی, فارماکگنوزی, شیمی اکولوژی و گیاهان دارویی دعوت به همکاری میگردد. آدرس ایمیل: jassbiar@sums.ac.ir